Çatı İzolasyon Malzemeleri Hakkında Gizli Tehlike - Pyrolyse

Gerek Türkiye’de gerekse de NFPA’ de çatı kaplama malzemelerinin yanmaz (non combustible) olma şartı sözkonusudur. Bir yangın esnasında rüzgarın da yardımıyla uçucu nitelikteki malzemelerin onlarca metre uzaktaki binaların çatılarını kolayca tutuşturabildiği tecrübe edilmiştir.

Uçucu nitelikteki bir kor;

rüzgar şiddeti 2-4 olduğunda 25-30 m
rüzgar şiddeti 4-5 olduğunda 35-50 m
rüzgar şiddeti > 6 olduğunda 60-70 m kadar uzağa taşınabilmektedir.

Bu sebeple çatılarda yanmaz, broof tipi malzeme kullanılmalıdır. Ancak en üst tabakada yanmaz bir membran, kaplama kullanılması durumunda, izolasyon malzemesi olarak zor yanıcı, hatta normal yanıcı malzeme kullanımına izin verilmektedir. Taş ve cam yünü dışındaki izolasyon malzemelerinin büyük çoğunluğu organik kökenlidir.

Pyrolyse; organik malzemelerin termo-kimyasal olarak daha küçük moleküllere parçalanması ve buna bağlı gazlaşması olarak (200-900 °C) tarif edilmektedir. Çatı izolasyon paneli olarak kullanılan organik bazlı yapı malzemelerinin yangın esnasında ısıya maruz kalması sonucu patlayıcı ve yanıcı gazlar açığa çıkabilmektedir.

Pyrolyse prosesi sonucu oluşan gazlar, geçirgen olmayan çatı membranı sebebiyle birikebilmektedir. Özellikle gaz-oksijen karışımının patlama limitlerine ulaşması durumunda sızdırmaz bir hacimde görülmeyen ve hissedilmeyen bir tehlike oluşmaktadır. Yangındaki ısı transferi sonucu, çatı altında biriken gazın parlama noktasına ulaşması halinde (350-400 °C) yangına müdahale eden itfaiye görevlileri için bu hayati bir tehlike demektir.

Bu tür pyrolyse gaz kökenli çatı patlaması sebebiyle birçok itfaiye görevlisi maalesef görevleri başında hayatlarını kaybetmişlerdir. Bu nedenle her ne kadar çatı kaplama malzemesi yanmaz olsa da altındaki izolasyon tabakasının da anorganik bazlı seçilmesi bu tür bir tehlikeyi önleyecektir.

Binaların yangından korunması dahilinde algılama ve söndürme teknolojileri kadar ısı ve dumanın da deşarj edilmesi önemlidir. Özellikle ısı deşarjı, birçok malzemenin tutuşma sıcaklığına ulaşmasını engelleyip, yangının yayılımını engellemektedir.

Dipl.-Ing Attila Soyluoğlu

(DIN EN ISO/IEC 17024)