Yapı Malzemelerinin Seçiminde Önemli Kriterler

Binaların yapımında kullanılacak yapı malzemelerinin tespiti esnasında birçok kritere bakılmaktadır. Bunlar; tedarik süreci, fiyat, dayanıklılık, uygulama kolaylığı, ağırlık, mukavemet vb. kriterlerdir.

Yangından korunma başlığı altında talep edilen yapı ve iç dekorasyon malzemelerinin aşağıda sıralanan niteliklerinin titiz irdelenip buna göre karar verilmesi gereklidir:

Malzemenin değişik yükler altında mukavemet eğrisi ve termal kararlılığı
Isı iletim katsayısı
Isı altında genleşme
Duman oluşturma
Yanıcı damlalar oluşturma (droplets)

Yukarıdaki listeye bakılacak olursa, hem organik hem de anorganik kökenli malzemelerin fiziksel özelliklerinin sorgulanması gerektiği açıktır. Örneğin yanmaz olarak kabul edilen çelik, ısı altında genleşebilir veya ısıyı transfer ederek, farklı bir noktada tutuşmaya sebebiyet verebilir. Dolayısı ile malzemelerin nerede, nasıl hangi boyutlarda uygulanacağının da proje aşamasında yangın mühendislerince iyi değerlendirilmesi gereklidir.

Organik kökenli malzemelerin duman ve özellikle kaçış yollarında yanıcı damla oluşturması sebebiyle ciddi tehlike oluşabilmektedir, bu sebeple yeni TS EN 13501 standartına göre, yapı malzemelerinin yanıcılığının yanısıra, duman ve yanıcı damla oluşturma potansiyelleri de irdelenmekte ve kısıtlamalar getirilmektedir.

Örneğin; 10 kg‘lık süngerden 22.000 m³, ses ve ısı izolasyonu amaçlı kullanılan köpük levhadan 25.000 m³ duman oluşmaktadır. Çatılarda kullanılan bitümen plakaların yangın yükü yaklaşık 575 MJ/m² dir. Bir litre kalorifer yakıtının ısıl değeri 42 MJ dur. Bir AVM’nin çatısının 4.000 m² olduğunu varsayalım; bu AVM de bitümen bazlı izolasyon plakaları kullanılması halinde, çatıda toplam; 2.300.000 MJ yangın yükü ortaya çıkmaktadır. Bu da sanki çatıda 55.000 litrelik devasa bir yakıt tankının olması ile eşdeğerdir.

Dolayısı ile henüz yeni tanıştığımız EN 13501’deki kriterlerin, bir yapının inşaa aşamasındaki karar verici mühendisler tarafından iyi anlaşılması, bilinmesi ve bu taleplere uygun doğru malzemelerin seçilmesi gereklidir.

Dipl.-Ing Attila Soyluoğlu

(DIN EN ISO/IEC 17024)