Isıya Maruz Kalan Yapı Malzemelerin Genleşme Fonksiyonlarının Gözönünde Tutulması

Yangından korunma sistemlerinin projelendirilme ve uygulaması esnasında yapı malzemelerinin birçok fiziki özellikleri gözönünde bulundurul-maktadır. Bunlar genelde yanıcılık sınıfı, yük taşıma kapasitesi, ısı izolasyon fonksiyonu…Ancak özellikle yapı malzemelerinin ısı altında genleşme ve ısı iletim fonksiyonu kolaylıkla ihmal edilebilmektedir.

Isı karşısında malzemelerin genleşmesi aşağıdaki şekilde hesaplanabilmektedir:

ΔI = l1 * α * ΔT

ΔI: Uzama miktarı

l1: Isıya maruz kalmadan önceki uzunluk

α: Genleşme katsayısı (Kˉ¹)

ΔT: Sıcaklık artışı

Bazı Malzemelerin Genleşme Katsayıları; (α / 10ˉ⁶ Kˉ¹)

Örneğin, herhangi bir ısı izolasyonu veya otomatik sulu söndürme sistemi olmayan, açık, 8 m uzunluğundaki bir çelik kolon 350 °C (623 K) lik bir ısıya maruz kalırsa;

(oda sıcaklığı; 22 °C (295 K)) formülden;

ΔI = l1 * α * ΔT;

= 8 m * 12 * 10ˉ⁶ 1/K * (623-295)

= 0,031 m; 3,14 cm. bulunur.

Eğer bu çelik kolon bir yangın duvarı veya bir shafta direk temas halinde ise, yangın anında ilgili duvarın çökmesi veya oluşacak bir çatlaktan duman/ısının yayılımına yol açacaktır. Bu sebeple özellikle çeliğin kullanıldığı bütün yapılarda yangın esnasında açığa çıkan ısıdan dolayı genleşmelerin hesaplanması ve yangın duvarları, kat geçişleri, shaftlar, cephe ve çatılar için yeterince boşluklar bırakılması gereklidir.

Dipl.-Ing Attila Soyluoğlu

(DIN EN ISO/IEC 17024)